Co to jest PHP? Poznaj język programowania

Co to jest skrypt PHP? Dowiedz się, jak działa ten język programowania i do czego go można używać. Odkryj jego cechy charakterystyczne, zasady działania oraz znaczenie najnowszych wersji.

Język PHP to jeden z najczęściej stosowanych języków programowania. Nie przeszkadza w tym nawet fakt, że pierwsza wersja PHP powstała w 1995 roku. Od tamtego czasu rozwiązanie to bezustannie się rozwija. Na rynku pojawiają się jego nowe wersje, wykorzystywane do tworzenia tysięcy stron na całym świecie.

Na tym rozwiązaniu oparte są największe i najbardziej znane witryny internetowe. Wymienić tu można np. Wikipedię czy Facebooka. Kod PHP określany jest jako jedna z najpopularniejszych opcji do programowania na całym świecie. Grono istniejącej społeczności PHP, składające się z tysięcy aktywnych użytkowników, bezustannie się powiększa. Warto rozważyć więc dołączenie do niego, planując stworzenie własnej witryny. Sprawdźmy, czym dokładnie charakteryzuje się składnia PHP i czy to najlepsza opcja dla każdego użytkownika.

Co to jest PHP? Definicja

PHP (Hypertext Preprocessor) to wieloplatformowy, skryptowy język programowania, który został zaprojektowany z myślą o budowaniu aplikacji webowych i generowaniu stron WWW w czasie rzeczywistym. Zwykle jest wykorzystywany do tworzenia skryptów po stronie serwera.

W praktyce skrypty PHP najczęściej umieszcza się w plikach tekstowych. Ponadto język ten umożliwia wykonywanie ich z linii poleceń, w czym przypomina Pythona. Ma budowę modułową. Pozwala to na programowanie samodzielnych aplikacji wyposażonych w interfejs graficzny. Umożliwia też obsługę baz danych czy dokumentów XML. Wśród obsługiwanych rodzajów danych znajdują się nawet zasoby spoza PHP, jak choćby deskryptory plików.

PHP jest językiem backendowym. Można zapisać w nim szeroki wachlarz domyślnych funkcji. W ten sposób statyczne struktury przekształcisz w dynamiczne strony internetowe. Pobranie kopii, instalacja oraz używanie tego oprogramowania jest całkowicie darmowe. Dotyczy to zarówno rozwiązań prywatnych, jak i komercyjnych. Szacuje się, że obecnie język PHP jest wykorzystywany przy blisko 80% wszystkich witryn WWW.

Zastosowanie PHP

Istnieje wiele sposób na tworzenie stron WWW, nawet jeśli języki programowania są Ci zupełnie obce. Pozwalają na to rozmaite kreatory stron WWW czy nawet najpopularniejszy CMS na świecie — WordPress. Znając działanie PHP, zyskujesz natomiast ogrom możliwości i znaczną swobodę działania. Korzystają z niego osoby tworzące m.in.:

• interaktywne i dynamiczne witryny,
• aplikacje pocztowe,
• systemy na potrzeby aplikacji ecommerce,
• systemy forów dyskusyjnych,
• klienty baz danych,
• narzędzia biznesowe.

Od lat obserwujemy znaczącą modernizację silnika PHP i jego ciągły rozwój. Dlaczego to tak istotne? Dzięki temu rozwiązanie to nadaje się do wykonywania rozmaitych, nowoczesnych zadań internetowych, np.:

• uzyskiwania dostępu i modyfikowania plików cookies,
• wysyłania wiadomości e-mail (zob. PHP mail i PHPMailer),
• zbierania formularzy internetowych,
• stanowienia podstawy do tworzenia e-sklepów, portali społecznościowych, systemów CRM oraz CMS.

Język PHP a WordPress

WordPress został stworzony na podstawie PHP. Podobnie wygląda to też w przypadku innych, najpopularniejszych CMS-ów, jak np. Joomla czy Drupal. Jakie ma to znaczenie dla Ciebie w praktyce? Otóż WP gwarantuje znaczną swobodę swoim użytkownikom. Możliwe jest tworzenie w nim oryginalnych, autorskich dodatków i rozwiązań. Jeśli zdecydujesz się na korzystanie z niego, to właśnie w tym języku programowania będą one musiały być tworzone. Jego znajomość znacznie poszerzy Twoje możliwości działania.

Często są to dość wymagające zadania. Umożliwiają natomiast wprowadzenie nowych narzędzi w witrynie. Możesz wykonać je samodzielnie lub zwrócić się o pomoc do specjalisty. W drugim przypadku natomiast musisz liczyć się z dodatkowymi kosztami. W znacznej mierze od nich zależy cena strony internetowej. Systemy zarządzania treścią powinny ponadto zawsze dysponować najnowszymi wersjami PHP. To istotne dla zachowania bezpieczeństwa oraz prędkości działania witryn.

Kod PHP — cechy charakterystyczne

Najważniejszą cechą PHP jest jego skalowalność. Oznacza to, że może być on przydatny praktycznie dla każdej osoby budującej miejsce w sieci. Oferuje niezwykle szerokie spektrum możliwości. Dzięki temu w swoim projekcie wykorzystają go zarówno profesjonaliści, jak i osoby początkujące. Umożliwia tworzenie aplikacji sieciowych o podstawowej budowie. Niestraszne mu są natomiast też rozbudowane systemy dla potężnych korporacji.

W porównaniu z poprzednimi wersjami PHP najnowsza opcja dostępna na rynku zawsze cechuje się najwyższą wydajnością. Gwarantuje to usunięcie wszelkich błędów wykrytych we wcześniej stosowanych rozwiązaniach. Zwiększane jest w ten sposób bezpieczeństwo witryn oraz ich użytkowników. Język ten charakteryzuje się częstymi aktualizacjami i wprowadzaniem nowych rozwiązań.

Edytowanie i przepisywanie kodu źródłowego PHP przez programistów

Wymieniając cechy charakterystyczne tego języka, nie sposób przemilczeć, że jest to oprogramowanie open source. Oznacza to, że jest darmowe, bo oparte na zasadzie wolnej licencji. W praktyce kod źródłowy PHP dostępny jest dla każdego. To szansa na jego edytowanie oraz modyfikowanie. Swoje propozycje zmian można nawet wysyłać do osób opowiadających za jego nadzór. Taka strategia sprawia, że język:

• możesz dowolnie modyfikować,
• łatwo dostosować do konkretnych oczekiwań,
• ciągle się rozwija,
• jest sprawdzane na bieżąco przez użytkowników.

Nad oficjalną wersją PHP czuwa twórca — firma Zend Company.

Jak działa PHP?

Bez automatyzacji część procesów musiałaby zachodzić krok po kroku podczas każdego uruchamiania kodu witryny. Język PHP jest skryptowy. Te skrypty zawierają instrukcje, polecające komputerowi wykonywanie danych czynności. W plikach tekstowych zawarte są informacje, by robił to bez ręcznego przeładowania strony. Przeglądarki jednak nie są w stanie zrozumieć bezpośrednio skryptów tworzonych w języku PHP. Dlatego też najczęściej są one osadzane w innej formie. Często jest to np. kod HTML.

Na początku wspominaliśmy również, że PHP to język pracujący po stronie serwera. Co to oznacza? Otóż wszystko najpierw jest weryfikowane i przetwarzane na serwerze sieciowym. Dopiero potem dopiero dociera do przeglądarki komputera. W praktyce więc wszelkie operacje kontroluje zamknięty na serwerze kod. Zapobiega to wszelkim próbom manipulacji danymi przez użytkowników.

Działanie kodu źródłowego PHP i procesy zachodzące po stronie serwera

Model pracy serwera da się dość łatwo i skrótowo opisać w kilku łatwych do zrozumienia krokach.

1. Użytkownik wpisuje w pasek wyszukiwania adres strony internetowej, na którą chce wejść.
2. Żądanie trafia do serwera. Tam następuje sprawdzenie, czy istnieje plik .php powiązany z poleceniem.
3. Plik wysyłany jest do interpretera PHP.
4. Interpreter PHP przetwarza plik, tłumacząc kod, sprawdzając żądanie w bazie danych i zastępując je czytelnym wynikiem.
5. Następuje odesłanie żądanych danych wyjściowych zapisanych kodem HTML do serwera.
6. Dochodzi do wysłania przez serwer kodu HTML do przeglądarki internetowej.
7. Na ekranie użytkownika poprawnie otwiera się żądana witryna.

Zobacz: Kursy i szkolenia PHP na Edukier.pl →

Jakie znaczenie ma wersja PHP?

Stabilna wersja języka PHP zwykle obowiązuje przez 3 lata. W tym czasie:

• publikowana jest nowa propozycja PHP,
• przez dwa lata jest rozwijana (dominuje nad poprzednią wersją, którą zaleca się zaktualizować),
• po dwóch latach wersja przechodzi w stan wygasania (publikowane są tylko poprawki gwarantujące jej bezpieczeństwo),
• po pewnym czasie pojawia się jeszcze nowsza wersja, a korzystanie z poprzedniej przestaje być zalecane.

Dlaczego tak istotne jest korzystanie z najaktualniejszej wersji języka PHP? Ponieważ jest to:

• najlepsze bezpieczeństwo i brak znanych błędów obecnych w opcjach poprzednich,
• szansa na korzystanie z najnowocześniejszych aplikacji i wtyczek wspierających najnowsze rozwiązania PHP,
• możliwość przyśpieszenia i usprawnienia działania serwisu.

Najnowszą opcję, wspieraną przez twórców, możesz w każdej chwili sprawdzić przez internet (PHP 8). Aktualne informacje dostępne są na stronie https://www.php.net/supported-versions.php.

Sprawdź też instrukcję: Jak sprawdzić wersję PHP na hostingu / serwerze? i dowiedz się Co to jest PHPINFO? i Jak zmienić wersję PHP?

Od czego zacząć programowanie w PHP?

Chcąc stworzyć stronę WWW w języku PHP, musisz się do tego odpowiednio przygotować. Potrzebne Ci do tego będą trzy aspekty:

1. znajomość języka HTML,
2. serwer (zobacz: Co to jest serwer?),
3. edytor tekstu / kodu.

Co jest unikatowego w kodzie HTML, że powinno się go znać, rozpoczynając przygodę z PHP? Są one do siebie podobne w składni, co wiele ułatwia. Możesz natomiast sięgnąć też po inny język programowania, ale HTML to absolutna podstawa. Bez niego zabieranie się za PHP będzie prawdziwym wyzwaniem, które wiele osób zniechęci do programowania.

Chcąc zacząć budować w PHP, musisz mieć swoje miejsce na serwerze. Oczywiście powinien on obsługiwać ten język programowania. To na nim umieszczone zostaną wszystkie pliki niezbędne do poprawnego wyświetlania witryny. Zadbaj więc o to, by był on odpowiednio zabezpieczony, funkcjonalny oraz niezawodny. W znacznej mierze od niego zależy to, czy Twoja strona będzie działała poprawnie.

Ostatni element to edytor tekstu. Nie jest co prawda niezbędny, bo w języku PHP tworzyć możesz nawet w notatniku Windows. Profesjonalne rozwiązanie natomiast znacznie ułatwi i uprzyjemni Ci pracę. Dzięki niemu szybciej zrozumiesz składnię programu. Cała formuła będzie przejrzysta i czytelna. Niektóre edytory dostępne są nawet za darmo, jak np. Notepad++ czy Visual Studio Code.

„Hello World!”

W internecie jest wiele kursów i szkoleń dotyczących języka PHP. Często pierwszym programem do napisania w nich jest tzw. Hello World!. To mini-zadanie, dzięki któremu na Twoim ekranie pojawi się właśnie napis z nagłówka. Jak go stworzyć? Wystarczy tylko, że wpiszesz odpowiednią formułę.

Formuła taka powinna zostać zapisana w pliku index.php. Następnie umieść ją w folderze swojego serwera.

Czy warto wybrać PHP do tworzenia stron internetowych?

Język PHP jest bardzo często wykorzystywany przez programistów. Wynika to z faktu, że jest niezwykle wygodny i funkcjonalny. Oferuje nowy model programowania obiektowego. Stworzony kod może być ponownie wykorzystywany. Oznacza to ogromną oszczędność czasu, zwłaszcza w połączeniu z wykorzystaniem licznych frameworków. Ponadto to język rozwijany pod kątem bardzo zróżnicowanych zadań. Gwarantuje więc znaczną wszechstronność. Bez problemu obsługiwany jest przez wszystkie popularne systemy operacyjne. Oferuje też obsługę ponad 20 rodzajów baz danych i większości serwerów.

Strony na PHP są szybkie, a składnia języka dość łatwa do nauczenia. To zapewnia mu znaczną popularność i bezustannie rozrastającą się społeczność. Dzięki niej łatwo znajdziesz rozwiązania napotkanych podczas programowania problemów. Zakładając regularną aktualizację, język ten uważany jest za jedno z najbezpieczniejszych rozwiązań. Przez lata twórcy wypracowali metody ochrony zarówno przez złośliwym oprogramowaniem, jak i innymi atakami. Na koniec podkreślmy, że PHP jest darmowy. Nie stracisz więc pieniędzy na licencje czy kupno oprogramowania.

Czy PHP ma wady? Rzeczywiście da się wyróżnić kilka jego słabszych stron. Przede wszystkim każdy może w nim stosować swój własny układ kodu. Do jednego rozwiązania można dojść też na wiele sposobów. To wpływa na słabą czytelność części tworzonych skryptów i zamieszanie w pierwszych etapach nauki. Programistów irytować może także zmienność nazw między aktualizowanymi wersjami. Ostatecznie trzeba natomiast przyznać, że język ten ma więcej zalet niż wad. Zdecydowanie jest więc opcją wartą rozważenia.