Co to jest PuTTY? Jak używać?

Jak działa program PuTTY i do czego możesz go wykorzystać? Jeśli dysponujesz własnym serwerem, to rozwiązanie na pewno Ci się przyda. Dowiedz się, jak korzystać z tego programu i łatwo nawiązać w nim połączenie z serwerem.

Korzystanie z PuTTY bez wątpienia przypadnie do gustu właścicielom własnych serwerów, ale nie tylko. Ma on dużo dostępnych dla użytkowników opcji, wśród których nie zabrakło m.in. obsługi hostingu. To przydatne narzędzie, pomocne dla administratorów zarządzających rozmaitymi miejscami w sieci.

PuTTY nie współpracuje ze wszystkimi systemami operacyjnymi. Mimo to jego funkcjonalność sprawiła, że cieszy się ogromną popularnością. Możesz go łatwo zainstalować na swoim komputerze. Zyskasz w ten sposób dostęp do tekstowego interfejsu użytkownika dla urządzeń zdalnych.

Czy warto skorzystać z programu PuTTY? Skąd go pobrać na komputer i w jaki sposób obsługiwać? W tym tekście Szczegółowo opisaliśmy wszystkie najważniejsze kwestie związane z tym oprogramowaniem. Dzięki temu na pewno poradzisz sobie z jego konfiguracją i obsługą. W przyszłości natomiast może Ci on ułatwić pracę.

Co to jest PuTTY? Definicja

PuTTY to program komputerowy będący klientem usług Rlogin, TELNET oraz SSH, działający pod systemami operacyjnymi Microsoft Windows i Unix/Linux. Emuluje terminal tekstowy, zapewniając komputerom zdalnym tekstowy interfejs użytkownika. Pozwala na połączenie się z serwerami i zarządzanie zasobami, które się na nich znajdują.

Programu PuTTY początkowo można było używać wyłącznie na komputerach z systemami operacyjnymi Microsoft Windows i Unix/Linux. Przeniesiony został z czasem także na Symbiana oraz Windows CE. Oprogramowanie stworzył Simon Tatham. Jego rozpowszechnianie możliwe jest na otwartej licencji MIT. Możesz w nim skonfigurować połączenie z serwerem za pomocą protokołów:

• SSH-1,
• SSH-2,
• Rlogin,
• TELNET.

W praktyce zatem jest to klient tych właśnie usług. Ponadto oferuje zaimplementowane szyfrowanie:

• AES
• DES,
• 3DES,
• Blowfish.

Jest w pełni konfigurowalny zarówno w kwestii interfejsu użytkownika, jak i w sferze protokołów. Sprawdza się w przypadku obsługi serwera lokalnego czy wykupionego VPS lub serwera dedykowanego. Usługodawcy umożliwiają jego wykorzystanie także w przypadku hostingów współdzielonych. Często jednak połączenie SSH możliwe jest jedynie w droższych pakietach hostingowych.

Do czego służy PuTTY?

Możesz wykorzystywać możliwości programu PuTTY na wiele sposobów. Jego głównym zadaniem natomiast jest umożliwienie przeprowadzenia zdalnej sesji na komputerze. Dzięki niemu możesz połączyć z serwerem Linux komputery dysponujące np. systemem Windows. Po uruchomieniu oprogramowania i nawiązaniu połączenia możesz np. umieszczać dane bezpośrednio w swoim miejscu w sieci.

PuTTY spełnia wszystkie standardy bezpieczeństwa. Pozwala umieszczać pliki na serwerze, ale i łatwo nimi zarządzać. Rozpoczęta w tym programie sesja nie wygasa, a w przypadku przerwania połączenia zostaje jedynie wstrzymana. Odnawia się automatycznie, gdy tylko sprzęt znów nawiąże kontakt z serwerem.

Przy pomocy protokołu SSH możesz w PuTTY konfigurować swoją usługę hostingową. Większość usługodawców umożliwia bezproblemowe przeprowadzenie takiego działania. Ponadto dzięki temu oprogramowaniu konfigurować możesz nie tylko protokół, ale też interfejs użytkownika, np.:

• przeprowadzić metamorfozę kolorystyki,
• zmienić charakterystykę okna (typ klawiatury, rozmiar, fonty itd.),
• zachować ustawienia sesji.

Jak działa PuTTY?

PuTTY to oprogramowanie komputerowe. Oznacza to, że musisz pobrać plik z internetu na swój komputer i przejść proces instalacji. Dopiero wtedy możliwe będzie uruchomienie go. Gdy jest już w pełni sprawny, spełnia funkcję programowego emulatora terminala. Działa to tak, że sesję poprowadzić możesz zdalnie, na swoim komputerze. Wysyłasz polecenia prosto do serwera niezależnie od miejsca, w którym się znajdujesz.

PuTTY wykorzystuje odpowiednio zabezpieczone protokoły do łączenia się z serwerami. Następnie pozwala na zarządzanie nimi. Jego zaletą jest to, że instalacja i logowanie nie należą do skomplikowanych. Słabszą stroną jest natomiast to, że obsługa wiersza poleceń wymaga znajomości licznych komend. Dostęp do plików, katalogów i konfiguracji serwera nie ma bowiem w tym przypadku wersji graficznej. Osoby, które nigdy z takich rozwiązań nie korzystały, mogą mieć z tym na początku problem. Podstawowe polecenia nie są natomiast skomplikowane. Stosunkowo szybko da się przyzwyczaić do stosowania ich.

Czy PuTTY to bezpłatny program?

PuTTY to oprogramowanie Open Source. Jak wspominaliśmy, to klient rozpowszechniany na podstawie licencji MIT (X11). Jej cechą charakterystyczną jest to, że daje ona użytkownikom ogromne możliwości. Dzięki temu masz prawo w przypadku PuTTY do:

• kopiowania,
• modyfikowania,
• rozpowszechniania (oryginalnej lub zmodyfikowanej wersji),
• używania.

Oznacza to, że możesz korzystać z PuTTY bez żadnych opłat, zupełnie za darmo. Wystarczy tylko, że pobierzesz program na swój komputer, co jest w pełni legalne.

Jak zainstalować PuTTY krok po kroku?

Instalacja PuTTY nie należy do skomplikowanych. Wystarczy tylko, że wejdziesz na stronę https://www.chiark.greenend.org.uk/~sgtatham/putty/latest.html. Znajdziesz tam najnowszą wersję oprogramowania, gotową do pobrania. Wybierz tylko rozwiązanie zgodne z systemem, którym dysponujesz. Do wyboru masz:

• MSI (Windows)
  • 64 bity x86,
  • 64 bity Arm,
  • 32 bity x86,
• Unix.

Możesz też skorzystać ze strony producenta. Aby to zrobić, wejdź w link https://www.putty.org/ i naciśnij przycisk „Download PuTTY”. Znajduje się na górze strony i jest koloru fioletowego. Przekieruje Cię on także na witrynę, którą przedstawiliśmy powyżej.

Po zakończeniu pobierania postępuj zgodnie z komunikatami, które będą pojawiać się na Twoim ekranie. Instalator sam przeprowadzi Cię przez cały proces. Wystarczy tylko, że wybierzesz miejsce na dysku, w którym chcesz umieścić plik. Instalacja nie powinna zająć dłużej niż zaledwie kilka sekund. Po tym czasie ikona programu pojawi się na Twoim ekranie. Możesz go otworzyć, klikając na nią dwukrotnie. Twoim oczom ukaże się poniższe okno.

Teraz przyszedł czas na przejście do konfiguracji połączenia z serwerem.

Konfiguracja połączenia z serwerem przy użyciu PuTTY

Rozpoczynając konfigurację połączenia, musisz podać:

• nazwę hosta lub adres IP serwera, z którymi chcesz się połączyć,
• port protokołu — zwykle dla protokołu SSH stosowany jest 22,
• typ połączenia — najczęściej wykorzystywane jest obecnie SSH, ale do wyboru jest też np. Telnet, Rlogin czy Raw.

Po wpisaniu tych danych naciskasz przycisk „Open”. Pojawić się wtedy powinien również alert bezpieczeństwa. Jego zadaniem jest zwrócenie Twojej uwagi, by łączyć się wyłącznie z zaufanymi i bezpiecznymi serwerami. Jeśli właśnie z takim chcesz nawiązań kontakt, kliknij „Tak”.

Dwa sposoby logowania

Do swojego serwera możesz zalogować się na dwa sposoby. Zrobisz to przy użyciu:

• nazwy użytkownika i hasła,
• klucza SSH.

Pierwszy wariant jest przyjaźniejszy i wygodniejszy. Korzysta z niego wielu użytkowników, bo dane są stosunkowo łatwe do zapamiętania. Druga opcja wymaga od Ciebie wygenerowania specjalnego klucza SSH. Następnie musisz umieścić go u siebie na serwerze. Procedura ta jest więc bardziej złożona i skomplikowana. Uważana jest natomiast za bezpieczniejszą i lepiej chroniącą znajdujące się na serwerze dane.

1. Logowanie loginem i hasłem

Po wywołaniu odpowiedniego serwera na pulpicie pojawi się okno terminala. Musisz podać w nim informacje dostępowe. Monit wymaga od Ciebie każdorazowo wpisywania:

• hasła (podczas wpisywania hasła nie są widoczne litery. Jest to standardowa procedura, stosowana ze względów bezpieczeństwa),
• loginu.

Są to domyślnie te same dane, których używać też możesz, aby dostać się do konta DirectAdmin czy cPanel. Jeśli wszystko wpiszesz poprawnie, nastąpi zalogowanie do systemu. W terminalu od teraz będzie można wpisywać polecenia serwera Linux. W ten sposób możesz zarządzać jego zawartością, edytować, przesyłać i pobierać pliki oraz o wiele więcej.

2. Logowanie kluczem SSH

Wprowadzanie zmian na serwerze możliwe jest też bez konieczności podawania danych logowania. Umożliwia to skorzystanie z bezpiecznego klucza SSH. Jego wariant prywatny pozwala nam uwierzytelnić się na serwerze, na którym jest obecny wariant publiczny. Dzięki temu Twoje urządzenie bezproblemowo nawiąże połączenie z miejscem w sieci, którym chcesz zarządzać. Aby jednak to było możliwe, najpierw należy wygenerować klucz lokalnie. Następnie zalecane jest umieszczenie go na serwerze z poziomu linii poleceń.

Przydatne polecenia SSH w PuTTY

Jak wspominaliśmy wyżej, obsługa serwera za pośrednictwem PuTTY wymaga znajomości komend. Jest ich bardzo dużo i poznawanie ich może zająć początkującemu użytkownikowi wiele czasu. Do wykonywania podstawowych operacji natomiast warto poznać choć kilka podstawowych poleceń, takich jak np.:

• CAT — służy do wyświetlania treści pliku tekstowego (otwierania go). W praktyce wystarczy więc, że wpiszesz sekwencję CAT przykladowy_plik.txt;
• CP — umożliwia kopiowanie, np. plików z jednego katalogu w inne miejsce. Pełna komenda musi mieć budowę CP adres_aktualnej_lokalizacji_pliku adres_lokalizacji_docelowej;
• RM — pozwala na usuwanie plików czy katalogów. Wystarczy tylko, że wpiszesz RM przykladowy_plik.txt;
• FIND — odpowiada za wyszukiwanie plików na podstawie ich nazwy, daty modyfikacji czy rozmiaru. Użycie polega na wpisaniu polecenia i poszukiwanej wartości.

Połączenie SSH w PuTTY czy FTP?

SSH (ang. Secure Shell) to protokół sieciowy służący do zarządzania serwerem przy wykorzystaniu połączenia terminalowego. Stosowany jest w sieciach TCP/IP. Uznawany jest za bezpieczny, dzięki wykorzystywanemu podczas tego procesu szyfrowaniu. Umożliwia nawiązanie kontaktu oraz zarządzanie serwerem przez internet. Używa się do tego interfejsu wiersza poleceń.

PuTTY umożliwia obsługę wielu rozmaitych protokołów, ale skupmy się tu na SSH. Wykorzystać go możesz m.in. do:

• bezpiecznego przenoszenia plików,
• zdalnej pracy na serwerze,
• zdalnego zarządzania bazami danych.

Aby nawiązać połączenie, wystarczy jedynie podać login i hasło. Wszystkimi plikami zarządzasz w pełni zdalnie. Nie jest konieczne pobieranie ich na komputer i edytowanie lokalne. Wszystko odbywa się za pośrednictwem zainstalowanej aplikacji, takiej jak właśnie np. PuTTY.

FTP to jeden z najbardziej znanych sposobów przesyłu plików na serwer. W tym przypadku wykorzystywany do realizacji poleceń jest protokół sterowania transmisją (TCP). Nie jest on szyfrowany, przez co uważany jest za potencjalnie ryzykowny. Informacje dostępowe chroni jego rozszerzona wersja (FTPS). Dodatkowo szyfrowanie danych zapewnia natomiast SFTP. Ponadto rozwiązanie to wymaga pobierania plików na urządzenie. Dopiero to umożliwia wprowadzanie w nich zmian, a następnie ponowne odesłanie. Jego obsługa również możliwa jest przy użyciu darmowych programów do FTP i SFTP, takich jak np. FileZilla, WinSCP czy Total Commander. Jest dobrym rozwiązaniem, gdy musisz np.:

• pobrać kopię zapasową danych z serwera,
• edytować pliki i chcesz to robić offline,
• zainstalować CMS-a z pliku instalacyjnego lub narzędzia CLI (np. WP-CLI).

Główną różnicą między SSH i FTP jest zatem miejsce edycji plików. Pierwszy wariant pozwala na to w pełni online. To wygodne rozwiązanie, dostępne praktycznie w każdym momencie i z dowolnego urządzenia. Druga opcja wymaga wykonywania działań lokalnie. Pozwala natomiast na pracę nad plikami na własnym urządzeniu.