Struktura katalogów na serwerze: public_html i inne

Jak wygląda struktura katalogów (folderów) na serwerze (hostingu stron)? domains, public_html, public_ftp, logs, private_html, mail, logs i inne

Czym jest struktura katalogów na serwerze i dlaczego jest tak ważna dla właściciela? Dzięki niej możesz wygodnie zarządzać serwerem i znać lokalizację każdego pliku. To gwarantuje nie tylko porządek, ale i bezpieczeństwo przechowywanych na serwerze danych.

Struktura katalogów na serwerze odgrywa bardzo istotną rolę w zarządzaniu stroną internetową. Jej znajomość pozwoli Ci na świadome umieszczanie plików w odpowiednich miejscach. Dzięki utrzymanemu porządkowi problemu nie będzie stanowiło również ich późniejsze odnajdywanie i edytowanie. Właśnie dlatego warto o tę kwestię zadbać już na samym początku.

Decydując się na hosting, otrzymujesz z góry ustaloną strukturę. W określonym katalogu znajdują się konkretne pliki, odpowiadające za dane funkcjonalności. Nie zawsze jednak ułożenie poszczególnych folderów i ich nazwy są takie same. Wiele zależy od tego, z jakiego systemu zarządzania serwerem korzystasz. Czasem możliwe jest też wprowadzanie własnych modyfikacji. Warto więc wiedzieć, na co uważać i jak zachować porządek.

Struktura katalogów na serwerze – co warto o niej wiedzieć?

Struktura katalogów na serwerze określa rozłożenie wszystkich folderów i plików na serwerze. Dotyczy to nie tylko plików stron internetowych, przypisanych do danego miejsca w sieci. Mowa tu również o innego rodzaju informacjach, np. o skrzynkach pocztowych czy plikach pozostających poza zasięgiem osób trzecich.

W ten sposób każda informacja ma swoje określone miejsce na serwerze. Jesteś w stanie sprawić, że do użytkowników dotrą wyłącznie te dane, które powinny. Jednocześnie Twoja strona WWW (jedna, bądź kilka) pozostanie dostępna online, wraz ze wszystkimi jej zasobami.

Dlaczego warto zachować porządek w strukturze katalogów?

Odpowiednio rozmieszczone katalogi zapewniają bezpieczeństwo wszystkim informacjom na serwerze. Dobrze zaprojektowana struktura bowiem umożliwia oddzielenie plików powszechnie dostępnych online z tymi, do których dostęp mają wyłącznie osoby uprawnione. Dlaczego jednak ta kwestia jest aż tak istotna?

Łatwo wyobrazić sobie sytuację, w której dane wrażliwe witryny znajdują się w katalogu otwartym dla wszystkich. Przyjmijmy, że po wpisaniu odpowiedniej domeny są one dostępne bez żadnych ograniczeń. W ten sposób osoby trzecie mogą podejrzeć dane Twoich użytkowników, a także informacje dostępowe. Od tego natomiast tylko krok, by Twój WordPress został przejęty, wraz z całą zawartością. Zagrożeni są ponadto internauci, którzy powierzyli Twojej witrynie pewne informacje, wierząc, że nie trafią one w niepowołane ręce.

Szkody może wywołać ponadto umieszczenie w folderze niedostępnym w internecie plików, które nie powinny się w nim znaleźć. Co się stanie w takiej sytuacji? Do wybranego katalogu nie mają dostępu osoby z zewnątrz. W praktyce więc „wsadzone” do niego pliki pozostają „ukryte” przed światem zewnętrznym. Przyjmując, że będą to pliki stron WWW, serwis zwyczajnie nie będzie dostępny w internecie. To natomiast przełoży się na Twoje realne straty, np. wizerunkowe czy finansowe.

Opis poszczególnych katalogów z serwera

Przejdźmy do konkretnych przykładów. Struktura folderów znajdujących się na serwerze wygląda nieco inaczej w przypadku cPanel i DirectAdmin. Poniżej opisaliśmy oba te przypadki, wraz z wyjaśnieniem ról najważniejszych katalogów. Część z nich się powtarza lub wygląda podobnie, spełnia też te same funkcje. Warto natomiast wiedzieć, jak dokładnie wyglądają i poznać ich charakterystykę, by lepiej się w nich odnajdywać.

Struktura katalogów w DirectAdmin

Po założeniu konta hostingowego otrzymujesz dostęp do „swojej” części serwera. Możesz swobodnie nią zarządzać. Od samego początku jednak widoczne są w nim podstawowe katalogi. Mogą one (i ich zawartość) zmieniać się w zależności od Twoich działań w sieci. Mowa tu o takich folderach, jak:

/backups

W tym folderze umieszczane są wszystkie kopie zapasowe, które wykonasz z poziomu panelu administracyjnego DirectAdmin. Przy okazji sprawdź też, jak samodzielnie wykonać kopię zapasową strony, poczty i bazy MySQL na hostingu? Taka kopia zawiera informacje dotyczące Twojej strony internetowej:

• pliki,
• konfiguracje kont e-mail,
• bazy danych,
• logi,
• i wiele więcej.

Ten folder powstaje automatycznie podczas tworzenia pierwszej kopii zapasowej. Jest też niezbędny, aby ją w przyszłości przywrócić, jeśli pojawią się problemy.

/domains

Gdy do Twojego konta zostanie podpięta domena, folder z jej nazwą trafia do tego katalogu. Adresów może być kilka, a każdy z nich będzie miał swój własny folder z unikatowym adresem. Najczęściej ich forma to po prostu:

• /domains/przykladowa-domena1.pl,
• /domains/przykladowa-domena2.pl,
• itd.

W każdym katalogu z indywidualną nazwą domeny znajdziesz kilka podkatalogów:

• /logs – tworzony jest po wygenerowaniu ruchu na koncie. Stanowi zbiór miesięcznych logów serwera (strony WWW);
• /private_html – znajdują się w nim wszystkie pliki, wywoływane podczas połączenia szyfrowanego, realizowanego z użyciem SSL i HTTPS lub jest to skrót wskazujący na /public_html;
• /public_html – umieszczone są w tym miejscu wszystkie pliki strony internetowej;
• /public_ftp – rzadko używany folder, dostępny dla anonymousFTP (anonimowego serwera FTP);
• /stats – folder zawierający pliki tworzone przez Weblizera. Ich celem jest wyświetlanie statystyk.

/Maildir

Jak łatwo się domyślić, katalog /Maildir gromadzi pliki tworzone przez system mail serwera. Dotyczy to nie tylko danych dotyczących wiadomości wysłanych i odebranych. Obejmuje ponadto również np. wersje robocze, utworzone katalogi, stopki, automatyczne odpowiedzi i wiele innych. Umożliwia skuteczne działanie skrzynki e-mail, związanej z danym kontem. Czasem jest też folder /imap

~public_html

Skrót prowadzący do wcześniej wspominanego folderu /public_html domeny domyślnej. Jest ona uznawana za główną dla Twojego konta.

Pozostałe

Czasem na koncie możesz trafić także na foldery:

• /.php – z logami funkcji PHP mail()),
• /tmp – z plikami tymczasowymi,
• /lscache – z plikami cache systemu Litespeed),
• /.config – z konfiguracjami np. Composer,
• /.cache – z plikami cache innych systemów np. Composer,
• /.php-ini – z konfiguracjami PHP.ini dla poszczególnych domen,
• /.ssh – z kluczami SSH.

Struktura katalogów w cPanel

Nieco inaczej wygląda struktura katalogów w cPanel. W tym przypadku wszystkie foldery znajdują się w katalogu głównym. Zazwyczaj nazywa się on /home/nazwa-uzytkownika. Fragment „nazwa-uzytkownika” zastępowany jest Twoją nazwą użytkownika na koncie cPanel. Co istotne, cały ten folder nie jest publicznie dostępny w internecie. Znajdują się w nim natomiast foldery systemowe, odpowiedzialne za prawidłowe działanie Twojego miejsca w sieci. Z niego też możesz przejść do szeregu innych folderów:

/application_backups

Odpowiednik /backups z DirectAdmin. To właśnie w nim gromadzone są wszystkie kopie zapasowe, wykonane na Twoim koncie. Stąd też mogą one zostać przywrócone, by strona znów wyglądała i działała tak, jak w określonym momencie wykonania „zapisu”.

/logs

Ten folder stanowi archiwum dzienników dostępów do Twojej domeny, przypiętej do konta.

/mail

Zbiór informacji dotyczących lokalnych kont e-mail, stworzonych w ramach Twoich domen, przypisanych do tego konta. Podobnie jak w przypadku DirectAdmin, zawiera wszelkie informacje dotyczące wysyłanych, odbieranych i zapisywanych wiadomości.

/public_ftp

Umożliwia udostępnianie plików, które nie są publiczne, użytkownikom FTP. Oczywiście muszą oni otrzymać odpowiednie dane, pozwalające na dostęp do tego katalogu.

/public_html

Folder publiczny, dostępny w sieci. Pliki, które się w nim znajdą, stają się publiczne i można je wywołać za pomocą odpowiedniego adresu WWW.

/tmp

Folder, w którym gromadzone są informacje statystyczne.

Katalog główny w cPanel a druga i kolejne domeny

Jak zapewne rzuciło Ci się w oczy, struktura cPanel nie zawiera folderu, w którym mogłyby być gromadzone różne domeny. Czy to znaczy, że w tym przypadku katalog główny może być związany wyłącznie z jedną stroną internetową?

Zdecydowanie nie. Nie ma żadnego problemu, by pod dane konto podpiąć kolejne strony. W takim przypadku w katalogu głównym zostaną utworzone dla nich nowe foldery. Ich nazwy będą domyslnie takie jak sama domena, czyli np. „przykladowy-adres.pl” (choć można to zmienić). Umieszczane w nich pliki będą dostępne online.

„Prosta” struktura czy nieco rozbudowana forma?

Ogólna struktura katalogów na serwerze zwykle jest narzucana użytkownikowi odgórnie. Możemy natomiast postarać się dostosować ją do naszych wymagań i potrzeb. Mowa tu o przygotowaniu dodatkowych, uporządkowanych katalogów. Wielu hostingodawców chwali się nawet tym, że dają swoim klientom więcej swobody w tym zakresie. Zwykle dotyczy to częściowego wpływu na ogólną strukturę. Jak jednak to wykonać, aby było skuteczne i nie wywołało ewentualnych problemów na stronie internetowej?

Struktura prosta

W podstawowej wersji otrzymujesz dostęp do „struktury prostej”. To główna forma ustawień katalogów, którą opisywaliśmy powyżej. Ma ona swoje zalety, bo wchodząc na serwer przez konto FTP, od razu widzisz całą jego zawartość. Foldery poszczególnych domen noszą ich nazwy, łatwiej więc znaleźć Ci konkretny plik czy wprowadzić określone zmiany. Generuje to ponadto mniejsze ryzyko wystąpienia problemu w przypadku samodzielnych modyfikacji.

Poszczególne katalogi są od siebie odizolowane, co umożliwia działanie tylko na jednym z nich. To przydatne np. wtedy, gdy chcesz przywrócić wersję zapasową jednej witryny, nie naruszając przy tym innych, znajdujących się na serwerze. Separacja serwisów ponadto w przypadku ataku na jedną stronę chroni pozostałe.

Struktura rozbudowana

Drugie rozwiązanie pozwala na rozbudowę wersji podstawowej. Pozwoli Ci ulokować na serwerze dodatkowe informacje, których potrzebujesz. Jednocześnie umożliwi zachowanie przejrzystej struktury katalogów. W tym przypadku w folderze danej domeny możesz umieścić dodatkowy folder /public_html, a w nim pliki strony.

W ten sposób zyskujesz szansę na stworzenie dodatkowego katalogu na jego poziomie. Możesz w nim przechowywać przydatne dla Ciebie dokumenty, takie jak np. starsze wersje strony. W takim przypadku struktura wyglądać może następująco:

• serwer
  • public_html
    • domena1.pl
      • dodatkowy folder
        • dodatkowa zawartość
        • public_html
          • index.html
    • domena2.pl
      • dodatkowy folder
      • public_html
        • index.php

Dlaczego umieszczenie dodatkowej zawartości w taki sposób jest lepsze niż wstawienie ich:

1. bezpośrednio do folderu utworzonego na serwerze, niezależnie od katalogów domen – pliki pozostawałyby offline. Zostałyby pozostawione jednak „oddzielnie”, z daleka od domeny, której dotyczą. Wymagałoby to więc ich odpowiedniego podpisania, by w przyszłości wiedzieć, do czego się odnoszą. To komplikuje utrzymanie porządku na serwerze;
2. bezpośrednio do katalogu, w którym jest strona internetowa – w tym przypadku pliki byłyby publiczne tak, jak cała zawartość katalogu. Mógłby więc uzyskać do nich dostęp ktoś niepożądany.

Jak edytować i wprowadzać zmiany w strukturze?

Jest kilka sposobów na to, by wprowadzić zmiany na serwerze FTP. Możesz to zrobić m.in. za pomocą:

• panelu sterowania hostingiem internetowym (DirectAdmin czy cPanel),
• zewnętrznego klienta (np. FileZilla czy WinSCP),
• połączenia SSH (np. z wykorzystaniem PuTTy)

We wszystkich przypadkach musisz najpierw jednak uzyskać dostęp do zasobów serwera. Zrobisz to, podając swoje dane logowania. Następnie przejdź – w przypadku paneli sterowania – do zakładki umożliwiającej zarządzanie plikami. Tam znajdziesz wszystkie potrzebne Ci opcje, takie jak edycję plików czy dodawanie i usuwanie folderów.

W przypadku klienta, po pobraniu go na swój komputer i nawiązaniu połączenia z serwerem, zawartość wyświetli się na Twoim ekranie. Z tego poziomu możesz dodać nowy katalog, usunąć już istniejący czy zarządzać jego zawartością.